Thông trong thi ca

Cây Thông Đà Lạt Qua Thơ NGUYỄN VĂN HOA Khi cô đơn, tôi thường đi bộ tha thẩn dạo quanh rừng thông đồi Ông Sư sát ngay Dinh 3 nơi ở của gia đình Vua Bảo Đại hoặc đến Đồi Mai Anh rộng 12 ha có những cây thông đua chiều cao với nhà thờ Domain De Marie; hoặc ngồi cáp treo băng qua vạt rừng thông xen vườn rau vườn hoa, nhìn Đà Lạt dưới chân mình, rồi sang khu Thiền viện Trúc Lâm rộng 24 ha với những cây thông vun vút lặng câm đứng thiền , rồi chỉ 15 USD ngồi du thuyền, khi tàu lênh đênh trên mặt hồ rộng 450 ha ta mặc sức lặng ngắm nhìn những dải thông miên man đứng quanh hồ nước ; hoặc đến Thung lũng tình yêu, vì dưới tán thông nhìn đỉnh cao 2163 mét mây phủ ta thả sức tưởng tượng chuyện tình Langbiang ! Và "diền dã " ngoại vi Đà Lạt , như bằng xe Bus đến Langbiang Lạc Dương , và đi ô tô hai cầu lên đỉnh cao 1932 met phóng tầm mắt nhìn hồ nước xa hoặc nhìn về Đà Lạt nhà bé tẹo san sát như Sa bàn , sau đó khi xuống vào Thung lung Trăm năm có các nhà nghỉ núp trong rừng thông,không gian tĩnh lặng ta nghe rõ suối róc rách với rừng thông như các cô gái chân dài đầu trần đứng dưới trời làm duyên; Hoặc từ Thác Cam Ly đi đến Thác Voi gần chùa Linh Ẩn , qua giải rừng thông bạt ngàn hoang sơ dẫn đến khu kinh tế mới của người Thủ Đô , rồi từ Thị trấn Nam Ban lại vòng sang chợ Liên Nghĩa ( Đức Trọng ) để về với dải rừng thông duyên dáng nhất Đà Lạt quanh thác Prenn. Ấn tượng lạ khi đi xe Bus qua Trại Mát uốn lượn quanh co qua Xuân Thọ Xuân Trường Trạm Hành , thông ở đây có nhiều mảnh thông non bên cánh rừng thông vun vút xanh, từ Trạm Hành tôi đã đi bộ về Dran thăm chùa Bà Xám , rồi theo xe Bus qua xứ đạo Lạc Lâm tua tủa mộ dấu cộng nép cạnh rừng thông Đơn Dương rồi lại trở về Prenn với rừng thông chi chit ướt sũng mưa. Từ Đà Lạt đi Nha Trang qua đường 723 ,cảm xúc trào dâng ngập tràn khó kìm nén khi qua cánh rừng thông hoang sơ ngút ngàn, các địa danh Đa Rơ Hoa ,Buôn Đa Chay, Buôn Đong Mang , xa xa là đỉnh Hòn Giao 2062 mét và đường đi thông hai bên đường mây mù cuồn cuộn vách núi cheo leo … Qua các hành trình " điền dã' như vậy, tôi ban đầu mới thấm thía vị trí "cây thông"trong tâm thức người bản địa và du khách phương xa khi đến nghỉ dưỡng ở Đà Lạt. Nay cây thông có nơi phải nhường chỗ cho các dự án biệt thự hiện đại, do vậy có sự tiếc nuối xót xa đối với các tâm hồn nhậy cảm ! Trong khuôn khổ bài này , tôi muốn viết về Cây thông qua thơ Đà Lạt . Phú Đại Tiềm (Khu Đông Anh 2 Nam Ban Lâm Hà Lâm Đồng đặc tả Đà Lạt " Nhà mọc trên chóp núi Cheo leo dưới thang mây Nắng rơi nghiêng vạt cỏ Gió hoang vu giăng đầy" Không chỉ Chu Bá Nam ( Kinh Bắc ở Đà Lạt ) viết : " Giữa ngàn thông hoang sơ Rối vòng con đóm vẽ "( Bâng khuâng) Nguyễn Tấn On viết "Chiều Đà Lạt nắng xuống đồi khe khẽ Mây lãng đãng về thông lãng đãng sương" và kết bài thơ Chiều Đà Lạt bằng câu " Cành củi ngo sưởi ấm lòng Đà Lạt Dẫu ngàn sau chưa dễ đã nguôi quên " Lê Bá Cảnh thì viết Một giải thông xanh lạnh bóng hồ Sân cù thiên thiếp giấc ban trưa (Nàng xuân) Phạm Thị Minh (3 Lê Văn Tám KP6 Liên Nghĩa Đức Trong ĐT 0633842948) trong bài Nhớ về Đà Lạt Nhặt quả thông khô lên Đồi Cù nhóm lửa Cho nóng lên, hâm lại bếp tàn tro " Phạm Minh Châu viết Ở đâu Tôi cũng nhớ về Đà Lạt Những, Đêm nghiêng Loang lổ trăng rừng Lốm đốm những vết sáng bóng thông (Đà Lạt phố). Vũ Diễn trong bài Thương nhớ người ơi "Đà Lạt thông reo ngỡ hội Lim Nắng xuân động cửa đến đây tìm Cánh trầu cánh phượng người say ấy Qua mấy mùa trăng chắc đã quên" Mai Đình trong bài Buổi sớm trong rừng "Mỗi sớm mai thức dậy Em nhận thấy gì không? Mình bỗng thành thơ trẻ Giữa ngút ngàn rừng thông" Mai Đình còn có Đà Lạt rất hiền " Đà Lạt rất hiền Có phải thế không anh? Lá thông rơi em giật mình ngơ ngác Con đường nhỏ nhẹ nhàng em bước Gió vô tình làn tóc khẽ bay bay…" Phan Hữu Giản trong bài ca Quê mới (1976-1986) "Trời xa mỏi cánh chim chiều Thông reo vẳng tiếng sáo diều ngân nga" Thanh Dương Hồng trong bài Nhớ trăng quê " Đêm nay giữa thành phố thông xanh Ta lầm lũi bước dưới màn sương bạc Lạnh lẽo vầng trăng giữa trời ngơ ngác Ướt sũng hồn nỗi nhớ trăng quê" Dương Lễ viết trong bài Thăm mộ bạn ngày giáp tết ( cuối đông 1997 Đà Lạt) " Ngày cuối năm tôi đi ngược nắng Chiều nghĩa trang gió hun hút đồi thông Hoàng hôn tím cả rừng chiều xao xác Bạn nằm đây tết đến nhớ nhà không?" . Phan Thành Minh trong Mai ta về viết Mai ta về hoa ơi có thẹn Thông có chờ nhả tiếng vi vu Ai níu gió qua cầu dải yếm Tím bâng khuâng bờ bãi xa mù…" Khuất Minh Phương trong bài Tiếng Chuông "Vi vu bản nhạc ngàn thông Binh boong vang tiếng chuông đồng ngân nga … " Mãi còn sống với thời gian Tiếng binh bong tựa tiếng đàn trong veo " Nguyễn Dương Quang trong bài Mùa xuân, em , Đà Lạt viết " Đà Lạt mùa xuân những nụ hồng Nắng vàng tơ lụa, cỏ xanh nhung Thực ảo như người mình yêu dấu Nhà em chìm bên kia đồi thông " Mông Sinh trong bài Chẳng thể ( 24-7-2000) viết Chẳng thể hình dung Đà Lạt không hoa Không mặt hồ trong in lòng thành phố Mầu nắng dịu êm dát vàng thảm cỏ Những lối mòn uốn lượn giữa rừng thông Phố nhỏ nghiêng theo dốc núi chập chùng" Trần Ngọc Trác trong Đà Lạt của tôi viết Gió luồn vực núi gió reo Ngàn năm Thông vẫn Bốn chiều của thông Vắt qua con dốc lượn vòng Rừng nằm ttrong phố Phố nằm trong mây Củi ngo Đốt giữa trời đêm Bập bùng lửa Với tiếng đàn ghi ta (Đà Lạt 3-6-2003) Và cũng trong bài Với Tuyền Lâm Trần Ngọc Trác viết " Giữa mênh mông ngút ngàn tiếng hú Động đậy cành thông, lá mỏng mảnh rơi Sóng cứ lao xao mạn thuyền sóng vỗ Hồ vẫn xanh như biển trùng khơi" Hà Đức Ái (Tân Hà Lâm Hà ) trong bài Xa nhớ "Xa em, tình xa,xa hút Gió đùa vi vút rừng thông Tình xưa, bão giông mờ mịt Người đi biển nhớ mênh mông" Uông Thái Biểu trong Ngẫu hứng phồ " Đà Lạt của tôi vó ngựa chiều mưa Lóc có dội về quán trọ Lữ khách dừng chân giữa đường mưa gió Ngước nhìn một khoảng trời thông" Hoặc còn có câu trong bài Tuỳ hứng cuối mùa đông "Ly cuối Đông trong như chưa hề rót Có người cúi đầu nhặt chiếc lá thông rơi…" . Các nhà thơ chắc là còn nhiều bài thơ hay trong Sổ tay thơ còn chưa công bố! Hôm giỗ Tổ nghề Thêu , tại trụ sở XQ 27 Yersin Đà Lạt giao lưu với các tri kỷ hữu , sau khi xem Bảo tàng thêu và xá Lỵ Phật,bột phát ngẫu hứng tôi đọc bài tứ tuyệt "Vạt nắng nghiêng dốc núi Vắt vẻo mây ngang đèo Ngón tay em phù thuỷ Thêu Đà Lạt thông reo" Hôm ấy có nhiều nhà thơ tài danh đến giao lưu ở XQ , nghe xong bài thơ của tôi có người góp lời nên thay "Vạt nắng" bằng " Giọt nắng" "Hoàng hôn " hoặc thay "dốc núi' bằng " phố núi" có người góp lời nên thay " phù thuỷ " bằng "lạ quá" "huyền diệu" "ngọc ngà"."đẹp quá " tài quá" Ý tôi chỉ muốn nói XQ thêu được âm thanh của "thông reo", thường chỉ thêu màu sắc hài hoà, nhưng sao tôi nhìn thấy ngón tay của XQ điêu luyện đưa được Âm thanh vào tác phẩm của mình! Có nhà thơ muốn thay chữ " vắt vẻo " bằng" đỏng đảnh". Bản thân tôi nghiệm thời tiết ở Đà Lạt thực là " đỏng đảnh", một ngày có đủ sắc của Bốn mùa "Đà Lạt sáng nắng chiều mưa Đêm đêm lành lạnh cho vừa lòng nhau" Tôi vẫn bị ám ảnh khi lẩn thẩn nghĩ lại kỷ niệm đi kiểm tra trực tiếp ở Lâm Đồng những năm 90 của thế kỷ 20 dự án Đầu tư nước ngoài(FDI) "Ván gỗ thông" của Indonexia , trực tiếp nhìn những cây gỗ thông bị cưa từng khúc bóc vỏ sấy hút nhựa ngâm hoá chất và sau đó thành các ván gỗ thông ! Vì ngây thơ chúng ta phải trả giá nhưng còn may phúc mà chúng ta " ngộ nhanh " không thì Đà Lạt đã trơ trụi còn đâu các vạt thông như ngày nay! và cũng bồn chồn lo sợ nếu không hài hoà giữa bảo tồn rừng thông với hiện đại hoá Đà Lạt , thì hậu quả sẽ rất ghê gớm khi người Đà Lạt bị tổn thương về tâm thức ! Sự tổn thương đau đớn này ,ta có thể thấy qua Pham Quốc Ca có bài Ba cây thông Cạnh nhà tôi có ba cây thông Ba thiếu nữ tóc xanh Bí ẩn chơi ba cây đàn gió … Tôi trở về Một khoảng trống cô đơn Người ta đốn thông rồi Ba gốc cây nhựa ứa Một quán nhậu sẽ mọc lên ở đó( Đà lạt 1994) Và qua tâm sự tác giả thơ Nguyễn Mộng Sinh ( Tiến sĩ Viện nghiên cứu hạt nhân ĐT 0633 829435)Trong bài "Cây thông bên hồ " " Cây thông xanh không chết bởi già nua Nó chết héo bởi long người vị kỷ Nó chết đứng ở bờ hồ lặng lẽ Cành khô gầy vật vã dưới trời mưa … Cây thông kia giờ đen nhẻm than cành Nó đã chết. Có một người đứng lặng Ngước nhìn lên bầu trời cao thăm thẳm Bỗng thấy lòng tê tái nỗi cô đơn ! Tôi lạc quan tin tưởng vào sự hài hoà trong tư duy của các nhà Quy hoạch Đà lạt tương lai và Hy vọng thế hệ tương lai vẫn thấy Đà Lạt đẹp như bài "Trong rừng" của Đào Hữu Thức ( đã mất ) Những cây thông cao vút Cành xoè chiếc dù xanh Mặt trời núp sau lá Chơi ú tìm cùng em Tiếng suối reo róc rách Tiếng gió ru nhẹ nhàng Nhiều loài chim hoà nhạc Đàn bướm thì lang thang Có phải đây là chỗ Vui chơi của thần tiên Bố ơi! Rừng đẹp quá Chẳng biết ai trồng nên?